Op. Dr. Gökhan OLGAY

ADENOİDEKTOMİ - TONSİLLEKTOMİ

 

Geniz eti denilen doku aslında boğazdaki bademcik gibi bir lenf dokusudur ve geniz bademciği denilmesi daha doğru olur. Bu dokunun aşırı derecede büyümesi özellikle uyku sırasında nefes almayı çok güçleştirir, horlama ve uyku apneleri denilen nefes tıkanmalarına yol açar. Yalnızca çocukların büyüme ve gelişmesini bozmakla kalmaz hayati tehlike de yaratır. Benzer durum boğazdaki bademcikler için de söz konusudur. Bu dokular sadece aşırı büyüyerek solumayı ve beslenmeyi bozmakla kalmazlar, bazen de çok büyük olmasalar bile sık geçirilen hastalıklar sonucu özelliklerini kaybederek enfeksiyon odağı haline gelebilirler. Kural olmasa da birinci durum daha çok çocuklarda ikincisi ise daha çok yetişkinlerde görülür. Her iki durumda da geniz eti ve/veya bademciklerin alınması gerekir. Yetişkinlerde geniz eti büyüklüğü çok nadirdir. Sorunlu bademcikler ise oldukça sık görülür.

 

Adenoidektomi geniz etinin alınmasıdır. Genellikle dramatik yarar görülen, komplikasyon riski ise çok az olan bir operasyondur. Bademcik ameliyatının aksine geniz eti ameliyatı sonrasında boğaz ağrısı olmaz veya hafiftir. Başlıca komplikasyon kanamadır. Ameliyat sahasına büyük damarlar olmadığından genellikle kontrol altına almak zor olmaz. Ancak nadiren yeniden uyutulup tampon uygulamak gerekebilir. Diğer komplikasyon yara enfeksiyonudur. Operasyonu takiben kötü kokulu akıntılara neden olur. Geç kanamalara da neden olabilir. Antibiotik verilmesini gerektirir. Operasyon sırasında hasta uyur durumda olduğu için ağzını açık tutmak için kullandığımız “ağız açacağı” dediğimiz alet bazen diş, dil, dudak yaralanmalarına neden olabilir. Çoğu kez gerekli dikkatin gösterilmesiyle bunların önüne geçilebilir. Ayrıca geniz etinin alınması sırasında östaki borularının yaralanması sonucu inatçı kulak hastalıkları görülebilmesi teorik olarak mümkünse de bu hemen hemen hiç görülmeyen bir komplikasyondur. Bir diğer çok nadir komplikasyon geniz etinin varlığının yumuşak damak fonksiyonunu tamamlayıcı olmasına bağlıdır. Özellikle gizli yarık damağı olan çocuklarda yumuşak damak fonksiyonu yutkunma ve bazı harflerin telaffuzu sırasında genizi kapatmaya yetmez. Geniz boşluğunu daraltan bir doku bu fonksiyona yardımcı olur. Geniz eti alındığı zaman damak yetmezliği ortaya çıkabilir. Özellikle sıvı gıdaların buruna kaçması ve bazı harflerin telaffuzunun bozulmasıyla kendini gösteren bu komplikasyon eğer kalıcı olursa konuşma terapisi, hatta ek cerrahi müdahaleler gerektirebilir. Bu komplikasyon ihtimalinden dolayı gizli yarık damağı olan veya damak arkası mesafesi çok geniş olan çocuklarda geniz etini almak konusunda çekingen davranmak gerekir.

 

Tonsillektomi bademciğin alınmasıdır. Ameliyat sonrası hemen hemen her hastanın yaşadığı başlıca problem boğaz ağrısıdır. Ağrı kesicilerle tam olarak geçmese de azalır. En önemli komplikasyon kanamadır. Hafif sızıntı şeklindeki kanamalar soğuk gıdalarla veya boyuna buz uygulanmasıyla kendiliğinden durabilirse de nispeten büyük damarlardan kaynaklanan kanamalar için yeniden müdahale gerekebilir. Kan verme gerektiren kanama çok nadir de olsa mümkündür. Enfeksiyon komplikasyonu ve  operasyonda kullanılan aletlerin neden olduğu yaralanma riski geniz eti ameliyatında olduğu gibi bunda da vardır. Ayrıca bu operasyonda da geniz eti operasyonundan farklı bir mekanizmayla damak yetmezliği gelişebilir. Bademciğin yuvası yumuşak damağın boğaza yapışma yeridir. Operasyon sırasında yumuşak damakta fazla hasar olursa yetmezlik gelişebilir. Bu komplikasyon çoğu kez ağrıya bağlı damak kaslarının tam olarak kullanılamaması sonucu görülür ve geçicidir. Kalıcı olması çok nadirdir.